Gebelikte kontrol ‘ün (izlemin) temel amacı gebe ve fetüsün sağlık durumlarını belirlemek ve buna uygun bakım planı oluşturmaktır.
Bulunulan ülkenin maddi imkanları, sağlık sisteminin durumu, sosyo kültürel özelliklerine göre izlem sayısında ve izlemin niteliğinde ülkeler arası farklılıklar olabilmektedir. Yani gebelik süreciniz Türkiye’de başlamışken bu sürecin büyük bir bölümünü farklı bir ülkede yaşıyor olabilirsiniz. Burada hangi ülkenin gebe izlem sürecine dahil olacağınızı doktorunuz ile görüşmeniz gerekir.
Gebelikte kontrol gebelerin içinde bulunduğu şartlara, ülke politikalarına ve kılavuzlarına göre izlemi önerilir.
Türkiye’de gebe izlemi Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nde yer alan görev yetki ve sorumluluklar kapsamında bu görev aile hekimlerinin primer görevleri arasında yer almaktadır.
Ülkemizde bir gebe kadının en az 4 kez kontrolden geçmesi gerekmektedir.
Birinci İzlem (İlk İzlem): Gebeliğin ilk 14 haftası içerisinde yapılır ve izlem yaklaşık 30 dakika sürer. 14. haftadan sonraki gebe tespitlerinde; gebelik haftasına bakılmaksızın “İlk İzlem” olarak değerlendirilir, ilk izlemde yapılması gereken tüm prosedürler uygulanır ve bunlara ek olarak gebelik haftasına uygun izlem prosedürleri de yerine getirilir.
İkinci İzlem: Gebeliğin 18-24. haftaları arasında yapılır ve izlem yaklaşık 20 dakika sürer.
Üçüncü İzlem: Gebeliğin 28-32. haftaları arasında yapılır ve izlem 20 dakika sürer.
Dördüncü İzlem: Gebeliğin 36-38. haftaları arasında yapılır ve izlem yaklaşık 20 dakika sürer.
Gebelikte kontroller süresince rutin olarak aşağıdakiler planlanır ve yapılır
Gebelikte Kontrol Rutini:
- Gebelik durumu ve her izlemde gebelik yaşı değerlendirilir.
- İlk izlemde doğum planı ve acil durum planı yapılır ve her izlemde gözden geçirilir.
- Pre-eklampsi kontrolü: Her izlemde kan basıncı ölçümü ve ağır preeklampsi bulguları sorgulanır ve proteinuriye bakılır.
- Anemi kontrolü: İlk izlemde hemoglobin ölçümü yapılır. Sonraki izlemlerde konjonktiva ve palmar solukluk kontrolü yapılır. Gerekirse demir desteği önerilir.
- Sifilis kontrolü: Her gebeye ilk izlemde RPR testi yapılması önerilir.
- HIV kontrolü: Her gebeye ilk izlemde HIV bilgilendirmesi ve testi yapılması önerilir.
- Mevcut bulgu ve şikayetlerin yönetimi yapılır: Bunlardan bazıları; anne karnında bebeğin hareket etmemesi ve hissedilmemesi, EMR, dizuri, ateş, vaginal akıntı, sigara, alkol, öksürük, nefes darlığı vb. durumların yönetimidir.
- Önleyici tavsiyeler yapılır: Tetanoz aşısı, folik asit, demir desteği tedavisi..
- Gebelik süresince her fırsatta gebeye eğitim verilir. Eğitim konuları; beslenme, sigara, alkol, acil durum belirtileri, aile planlaması, evde doğum konularını içermektedir.
- Rutin tarama teslerini ve gebelik öncesi tesleri Gebelikte Testler yazımızdan inceleyiniz.
